موارد استفاده بی کربنات سدیم در جیره هاي دام و طیور

موارد استفاده بی کربنات سدیم در جیره هاي دام و طیور

بی کربنات سدیم (جوش شیرین)، ترکیبی شیمیایی با فرمول NaHCo3 می باشد که موارد کاربرد فراوانی در تغذیه دام و طیور دارد. بی کربنات سدیم اگر چه خاصیت قلیایی ضعیفی دارد ولی داراي خاصیت بافري (Buffer) خوبی بوده و با جلوگیري از تغییرات شدید  pH به حفظ تعادل اسید- باز بدن کمک می کند. امروزه استفاده از موادي با خاصیت بافري براي به حداقل رساندن اثرات منفی اسیدي شدن جیره ضروري است، به  همین دلیل استفاده از مواد بافري همچون فابیک در تغذیه دام و طیور بسیار مرسوم شده است.

در موارد اسیدوز (اسیدوز متابولیک در گاو)، خاصیت قلیایی فابیک سبب حفظ تعادل اسید- باز می شود و در موارد از دست دادن و کاهش یون بی کربنات، می تواند این کمبود را جبران نماید (استرس گرمایی در طیور گوشتی و تخمگذار و نیاز بدن طیور تخمگذار به بی کربنات سدیم براي بهبود کیفیت پوسته در اوایل و اواخر دوره تولید). در فصول گرم می توان تا یک سوم نمک جیره را با بی کربنات سدیم جایگزین نمود.

در جدول زیر برخی از موارد کاربرد بی کربنات سدیم (جوش شیرین) در جیره دام و طیور بیان می شود:

گونه حیوانیموارد استفاده از بی کربنات سدیم (جوش شیرین)
طیور گوشتیکاهش اثرات منفی استرس گرمایی: در استرس گرمایی دفع مقدار زیادي دي اکسید کربن از طریق تنفس (له له زدن)، تعادل اسید و باز را در بدن به هم زده و با قلیایی شدن خون (الکالوز)، کلسیم یونیزه خون که براي استخوان سازي و ساخت پوسته تخم مرغ ضروري است، کاهش می یابد.
– پیشگیري از بیماري آسیت.
– بهبود رشد و افزایش ضریب تبدیل.
– بهبود کیفیت بستر: با جایگزینی بخشی از نمک جیره با بی کربنات سدیم (جوش شیرین)، مصرف آب تا حدود زیادي کاهش یافته و مشکل رطوبت بالاي بستر مرتفع می گردد.
– بهبود تاثیر برخی از داروهاي ضد کوکسیدیوزي: مصرف همزمان موننسین و سالینومایسین به همراه بی کربنات سدیم (جوش شیرین)، موجب افزایش تاثیر این داروها می شود
طیور تخم گذار-کاهش اثرات منفی استرس گرمایی.
– بهبود تولید و افزایش ضخامت پوسته تخم مرغ: (مخصوصاً در ابتدا و انتهاي دوره تولید).
گاوهای شیری و پرواری– رفع عارضه اسیدوز متابولیک.
– کمک به مشکلات ناشی از تغییر جیره: بی کربنات سدیم (جوش شیرین) به علت خاصیت بافري، سبب حفظ تعادل اسیدیته شکمبه در هنگام تغییر جیره می شود.
– بالانس جیره براي تغییرات فصلی.
– بهبود مصرف غذا در دوره پس از زایش: در دوران پس از زایمان، کاهش ترشح بزاق و کاهش فعالیت شکمبه، موجب کاهش مصرف غذا می گردد که میتواند تاثیر منفی بر کل دوره شیرواري داشته باشد که به راحتی برگشت پذیر نیست. با افزودن بی کربنات سدیم (جوش شیرین) به خوراك، کاهش تولید بزاق جبران شده وبا تنظیم pH شکمبه، مصرف خوراك به حالت طبیعی باز می گردد.
– بهبود کیفی و کمی شیر تولیدي: بی کربنات سدیم (جوش شیرین) در حفظ تعادل اسیدیته شکمبه موثر بوده و با تحریک باکتري هاي تجزیه کننده مواد غذایی، موجب افزایش اسید استیک (جزء پیش ساز اسید هاي چرب در غدد پستانی گاو)، می شود. همچنین نشان داده شده بی کربنات سدیم (جوش شیرین) در کنترل اسیدیته شکمبه و روند هضم غذا نیزموثر است.
– کمک به هضم غذا، بهبود ضریب تبدیل و افزایش رشد.